وکیلی که به عنوان وکیل مدافع کار خود را شروع می کند، مسئولیت سختی به عهده داشته و وظایف زیادی برای او تعریف شده است. وکیل انتخابی از جمله وکلایی است که افراد به هنگام درگیر شدن با یک پرونده قضایی، انتخاب کرده و از او درخواست راهنمایی و مشاوره می کنند. در این نوع از وکالت وظايف و محدوده اختیارات وکیل، طبق چهارچوب قید شده در قرارداد است.
- بر اساس اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران طرفین دعوا در تمام دادگاه ها از حق داشتن وکیل برخوردارند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند بایستی شرایط و امکانات انتخاب برای آنها مهیا شود.
- در اسنادی که در اداره ثبت یا دفتر اسناد رسمی تنظیم نشده باشد هر چند در گوشه، گوشه آن نوشته شود که رسمی است، آن سند رسمی نخواهد شد مگر اینکه تشریفات قانونی آن انجام گردیده و در یکی از این دو مرجع ثبت شده و در دفاتر املاک نیز منعکس و بازتاب گردد.
- شخصی که آزمون مهم وکلای دادگستری را گذراند، می‌بایست زمانی را به عنوان کارآموز زیر نظر وکیل پایه یک دادگستری فعالیت کند.
در حالت کلی تمامی افراد بدون حضور وکیل پایه یک دادگستری قادر به تنظیم شکایات خود در مراجع قضایی و قادر به دفاع از خود در برابر تضییع حقوق خود هستند اما درصد موفقیت آنها با حضور وکیل پایه یک دادگستری بسیار کمتر از زمانی است که وکیل پایه یک دادگستری از آنها در مقابل بی عدالتی دفاع کند. وکلای دادگستری به دلیل منع قانونی نمیتوانند به شغل های دیگر مانند قضاوت و سردفتری مشغول شوند و اگر خواستار این موضوع باشند باید به صورت موقت پروانه وکالت خود را تودیع کنند. اما مشاوران حقوقی میتوانند علاوه بر فعالیت و شغلی که به عنوان مشاور حقوقی دارند، در مشاغل دیگر نیز فعالیت داشته باشند. برای شاکی یا متهم توسط دادگاه در پرونده های حقوقی به دلیل عدم تمکن مالی انتخاب می شود و در جرایمی مانند حبس ابد اگر متهم به دادگاه وکیلی معرفی نکند دادگاه وظیفه دارد برای وی یک وکیل اختیار کند و حق الوکاله وکیل تسخیری نیز از قوه قضاییه پرداخت می شود. مشاور حقوقی به شخصی گفته میشود که دارای مدرک تحصیلی در رشته‌های حقوق (همه گرایش‌ها)، الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی و الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و حقوق اسلامی هستند.
وکلایی که از کانون وکلای دادگستری پروانه اخذ می‌کنند بدواً به‌صورت ۲ سال کار آموزی دوره را طی می‌کنند و میتوانند ذیر نظر وکیل سپرست نسبت به دفاع از حقوق موکل اقدام کنند و پس از طی 2 سال و همچنین تأیید صلاحیت علمی و گزینش‌های مربوطه موفق به اخذ پروانه وکالت پایه یک شوند. وکیل انتخابی یکی از رایج ترین انواع وکیل است؛ به این صورت که فردی وکیل خود را که دارای پروانه وکالت پایه یک از کانون وکلای دادگستری (اسکودا) یا مرکز امور کارشناسان قوه قضائیه میباشد را شخصا انتخاب می کند و با تنظیم قرارداد وکالت، او را برای دفاع از حقوق خود در مراجع قضایی، نماینده قرار می دهد. وکیل دادگستری فردی را می گویند که با داشتن پروانه وکالت و عضویت در یکی از کانن های وکلای دادگستری از سوی افراد حقیقی و یا حقوقی دفاع از حقوق موکل و جواب دادن به ادعاها و علل و ارارئه آن ها را در دادسراها و دادگاه ها و ادارات ثبت اسناد و املاک قبول می کند. لذا تنها وکیل دادگستری و یا نماینده حقوقی سازمان های دولتی و یا مدیر شرکت در چارچوب اختیارات قانونی از طرف شرکت و یا موسسه مرتبط این امکان را دارند که در مراجع قضایی، ثبتی و اداری، از سوی موکل و یا شرکت یا موسسه یا مرکزی که نمایندگی داده است، حضور داشته باشد. به وکیلی که تحصیلات خود را در مقاطع لیسانس و بالاتر در رشته های حقوق، مبانی و فقه گذرانده است و در آزمون کانون وکلای دادگستری در میان رقابت سرسخت و سنگین رقبا موفق به کسب رتبه بالایی شده است وکیل پایه یک دادگستری می گویند. انواع وکیل پایه یک دادگستری بعد از گذراندن دوره کارآموزی پروانه وکالت کسب می کنند و می توانند به پرونده های حقوقی گوناگونی رسیدگی نمایند.
اگر شما نیز به دنبال کسب اطلاعات در این زمینه هستید به شما پیشنهاد می دهیم که تا پایان این مقاله همراه ما باشید. 4- چنانچه موکل در زندان باشد، رئیس زندان یا معاون وی باید امضا یا اثر انگشت او را تصدیق نمایند. همچنین اعتبار وکیل، تخصص او، شهرت و تحصیلات تکمیلی وی و… عواملی هستند که در تعیین حق‌الوکاله مؤثر می‌باشند.
وکیل کیست و موضوعاتی که درباره عقد وکالت باید بدانید
اگر وکیل این کار را انجام ندهد، مرتکب جرم کیفری خیانت در امانت میشود و موکل می‌تواند این مورد را پیگیری کند. اهمال،قصور وتقصیروکلای دادگستری درانجام وظایف خویش عمدتا تخلف انتظامی شمرده میشود وبنابراین مستوجب تعقیب انتظامی وتحمل کیفرانتظامی است،افزون برآن،ممکن است ازنظرمدنی وحتی کیفری موجب مسئولیت وکیل شود. ازجمله اینکه وکلا مکلفند درهنگام محاکمه حضورداشته باشند.مگراینکه دارای عذرموجه باشند.که این موارد درماده 41قانون آیین دادرسی مدنی ذکرشده است. قانون اساسی نیزانتخاب وکیل را به عنوان حق طرفین در همه دادگاه ها ،مورد تایید قرارداده است. با این توضیح که تمامی وکلا از سطح دانش قابل قبولی در اکثر حوزه های حقوقی برخوردار می باشند ؛ اما بعضی از وکلا، مانند وکیل طلاق و و کیل خانوادههستند که صرفا در یک زمینه حقوقی خاص فعالیت می کنند و طبیعتا در آن حوزه به تخصص و دانش بیشتری رسیده و کاملا به این حوزه کاری اشراف دارند . وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور میشود.
اگر بخواهیم درباره پیشنیه امور قضایی صحبت داشته باشیم می توانیم بگوییم در قرن ها پیش در یونان و رم باستان امور قضایی به اشخاصی سپرده می شد تا به جای دیگران مشکل قضایی مورد نظر را حل کنند. بدیهی است که در زمان های قدیم افراد اطلاعات آنچنانی در حوزه حقوق و امور قضایی نداشتند و باعث می شد که حقوق افراد زیادی پایمال شود. به همین دلیل در قرون متمادی جایگاه اشخاص خاص که برای دفاع از موکلان خود و احقاق حق تلاش می کردند در جامعه و نظام های قضایی مختلف تثبیت شد و کم کم شغل وکالت در بین مردم جایگاه خود را پیدا کرد. طبق ماده 683 قانون مدنی، هرگاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل عملی را که مورد وکالت است خود انجام دهد یا به طور کلی عملی که منافی و مخالف با وکالت وکیل باشد به جا آورده مثل اینکه مالی را که برای فروش آن وکالت داده بود خود بفروشد وکالت منفسخ میشود. طبق ماده 681 قانون مدنی، بعد از اینکه وکیل استعفا داد تا زمانی که معلوم است موکل به اذن خود باقی است، می‌تواند در آنچه وکالت داشته اقدام نماید.
بنابراین هر شخصی که صرفا تحصیلات حقوقی داشته باشد ، وکیل نیست و تا قبل از احراز شرایط و شرکت در آزمون ، اگر قصد داشته باشد به امور حقوقی بپردازد ، تحت عنوان کارشناس حقوقی یا مشاور حقوقی شناخته می شود ؛ نه وکیل . وکالت تعیینی یا وکالت قراردادی آن است که هریک از طرفین دعوا برای اقامه و تعقیب آن و دفاع از حق، به وکیل دادگستری مراجعه و با وی قرارداد وکالت می‌بندند. وکیل دادگستری شخصی است که به‌غیر از داشتن تحصیلات حقوقی باید پروانه‌ی وکالت کردن را از قوه قضاییه یا از کانون وکلا در پی قبولی در امتحان، اخذ کرده باشد . آن دسته از وکلایی که از کانون وکلای دادگستری پروانه اخذ می‌کنند ابتدا به صورت ۲ سال کار آموزی دوره را طی می‌کنند و میتوانند زیر نظر وکیل سرپرست نسبت به دفاع از حقوق موکل اقدام کنند و پس از طی ۲ سال و همچنین تایید صلاحیت علمی و گزینش‌های مربوطه موفق به اخذ پروانه وکالت پایه یک شوند. وکالت عقدی جایز است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود مینماید.
انواع وکیل
شایان ذکر است که در سال 1379 قانون برنامه‌ی 5 ساله‌ی سوم توسعه‌ی اقتصادی کشور تصویب شد و در ماده‌ی 187 آن قانون مقرر گردیدکه قوه‌ی قضائیه نیز می‌تواند رأسا وکلایی را تحت نظر و نظارت خود به امور وکالتی مشغول نماید. متعاقب آن تشکیلاتی برای این منظور تحت نظر و نظارت مستقیم قوه‌ی قضائیه با نام «مرکز امور مشاوران و وکلاء قوه‌ی قضائیه» تشکیل گردید و وکلایی نیز در پی آن و در سال‌های اخیر توسط این مرکز به عنوان وکیل پذیرفته شده و با صدور پروانه‌ی وکالت به امور وکالتی اشتغال یافته‌اند. در ماده 20.ق.ج.آ.د.ک پیش بینی شده است که در (در هنگام رسیدگی به جرایم اطفال دادگاه مکلف است که ولی یا سرپرست قانونی طفل اعلام نماید در دادگاه شخصا حضور یابد یا برای او وکیل بگیرد چناچه ولی یا سرپرست اقدام به تعیین وکیل ننمایند وخود نیز حضور نیابند دادگاه برای طفل وکیل تسخیری تعیین خواهد کرد. البته صحت این قرارداد مطلق نیست و هریک از وکیل و موکل باید دارای شرایط قانونی باشند . همچنین در برخی موارد مباشرت شخص شرط است و این امور نمیتواند توسط وکیل انجام شود مثل سوگند.
لزوم حضور وکیل در دعاوی خانوادگی
کسی که میخواهد داوری و قضاوت کند قبل از هر چیز باید خود را تصفیه کامل نماید گذشته از تحصیلات تخصصی که شرط اولیه و اساسی قضاوت و داوری است عالم به علوم اجتماعی باشد. دوم اینکه امین و درستکار باشد و چنانچه امین و درستکار باشد اگر چیزی را نداند، با مشاوره و پرسش از اشخاص وارد و مطلع مشکل خود را حل مینماید و از این راه داوری را به نتیجه میرساند. خاصه اینکه در این دوران به علت توسعه و گسترش علوم و فنون، کارها آنچنان تخصصی و حرفه ای شده که یک نفر به تنهایی نمی تواند به طور کامل در یک رشته از علوم متبحر و کارگشا باشد و باید از کارشناسان در رسیدگی به کار خود استفاده نماید.سوم اینکه وکیل باید بی طرف و بی نظر باشد و به هیچ وجه تحت تأثیر افراد و اشخاص و اوضاع و احوال نباشد. باید گفت که یک شرط بنیادین قضاوت بی طرفی است چه آنکه هر کس در دعوا سعی می کند طرف برنده باشد و با متوسل شدن به راههای گوناگون سعی دارد قاضی ادعای او را پذیرا گردد. می توان گفت این تأسیس را همانطور که در سطور پیشین آورده شده به احتمال قریب به یقین این تأسیس از «نوتاری» غربی (اروپا) اخذ شده است.
موکل مکلف است حق الوکاله را براساس قرارداد و در صورت نداشتن قرارداد براساس تعرفه قانونی حق الوکاله را پرداخت کند .لازم به ذکر است در صورت پرداخت نشدن حق الوکاله تکلیف قانونی وکیل تا زمان به پایان رسیدن وکالت باید انجام پذیرد. وکالت محضری از نوعی وکالت حقوقی که افراد به دلیل مشغله زیاد نمیتوانند کارهای حقوقی خود را به شخصه انجام دهند. این نوع از وکالت یا برای انجام کاری و یا برای فروش و نقل و انتقال انجام میشود. تنها تفاوت همان است که در بخش پیش گفتیم یعنی در مرجع صادر کننده پرونده وکالت. اما در صورتی که امکان مراجعه حضوری به دفتر مشاور برای متقاضی امکان پذیر نباشد مشاوره حقوقی تلفنی می‌تواند راهکار خوبی محسوب شود. 2- مرکز مشاوران، فقط به کسانی اجازه شرکت در آزمون کارآموزی می‌دهد که مدرک کارشناسی ارشد یا دانشجوی دکترا یا دکترا در یکی از رشته‌های مصوب حقوق داشته باشند، سن۲۶ سال تمام برای آقایان و بانوان دارا باشند، اولویت با کسانی است که ۵ سال تمام سوابق قضایی یا حقوقی داشته باشند یا حداقل دو سال سابقه حقوقی یا قضایی باید داشته باشند.