در مواردی که دعوایی کیفری جریان داشته و علیرغم ضروری بودن حضور وکیل، در دادرسی و محاکمات، به دلیل امتناع متهم از اخذ وکیل و یا نداشتن بضاعت مالی برای این کار، وکیلی برای دفاع از متهم وارد پرونده نشده‌است که در این صورت به تشخیص دادگاه، از بین وکلای دادگستری وکیل رایگان برای او گرفته می‌شود. نکته4ـ برای این که به وکیلی وکالت قضایی بدهید لازم است برگه های مخصوصی را که برای این موضوع توسط نهادهای قانونی تهیه شده امضا کنید و بدین وسیله شما در حدود مصرح در متن وکالتنامه به وی وکالت می دهید تا مسأله مورد درخواست شما را در مراجع قضایی یا اداری پیگیری نماید. معمولاً بین وکیل و موکلش علاوه بر وکالتنامه، قرارداد وکالت که در مورد چگونگی دریافت حق الوکاله و مسؤولیت های طرفین است نیز تنظیم می شود که یک نسخه از آن نیز باید به موکل تسلیم شود. به طور کلی وکیل فردی است که از سوی شخصی دیگر، اعم از حقوقی یا حقیقی به موجب عقد قرارداد وکالت برای انجام کاری مأمور شود. وکالت یک عقد جایز است که در چارچوب مقررات قانون مدنی منعقد می‌شود و طرفین آن وکیل و موکل نامیده می‌شوند.

• برای اینکه شخصی بتواند وکیل قضایی شود، باید در رشته حقوق تحصیل کرده و پس آن با قبولی در آزمون وکالت، از کانون وکلای دادگستری یا مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه، پروانه وکالت دادگستری دریافت کند.
• برخی دعاوی حقوقی مانند مطالبه اجرت المثل، مطالبه نفقه، دعاوی مطالبه وجه و… می‌باشد.
• نسبت به اقامه دعوی ، دفاع و پیگیری امورات خود در محاکم ، توسط وکیل دادگستری اقدام نمایند.
• یکی دیگر از انواع وکلایی که در این مقاله به آن اشاره خواهیم داشت وکیل سازمانی است.

تبصره ۱- اشاره به شماره‌های یاد شده در این ماده بدون ذکر موضوع آن تصریح محسوب نمی‌شود. مهم ترین و اولین وظیفه وکیل، انجام مورد وکالت است که بستگی به نوع وکالت دارد. نایب السلطنه را در دوره صفویان «وکیل» می‌گفتند و عنوان «وکیل الرعایا» هم از همین‌جا برخاسته است.

چگونگی تنظیم قرارداد اجاره واحدهای مسکونی و نحوه تخلیه آنها

اما وکیل پایه دو تنها حق شرکت در آن دسته محاکم کیفری را دارد که به جرایم تعزیری حبس کمتر از ۱۰ سال، شلاق و جزای نقدی و همچنین در محاکم حقوقی پرونده های مالی کمتر از ۵۰ میلیون تومان و خواسته‌های غیر مالی به جز اصل نکاح و طلاق و اثبات نسب و نفی نسب، را دارد. پس تبدیل شدن به وکیل پایه یک مستلزم گذراندن مراحلی به نسبت سخت است که برخی از وکلا در طی چندین سال موفق به گذراندن این دوره خواهند شد و برخی دیگر از وکلا قادر به گذراندن این دوره نخواهند شد زیرا آزمون های کانون وکالت سخت و بسیار حرفه ای است. پس وکیل پایه یک دادگستری شدن در توانایی همه وکلا نیست و وکلای با تجربه و با دانش حقوقی عالی موفق به کسب این عنوان خواهند شد. در ادامه صحبت در خصوص سوال وکیل کیست، خوب است بدانید که وکالت از جمله عقدهای جایز در کشورمان بوده و در مقررات قانون مدنی نیز منعقد شده است. طبق اصل 35 قانون اساسی کشورمان، در یک پرونده دعاوی، هر دو طرف می توانند برای داشتن یک وکیل خبره اقدام کنند.

قرارداد مالی حق‌الوکاله قراردادی لازم‌الاجرا است، بنابراین اگر موکل در مهلت‌ها و شرایط تعیین شده به تعهدات خود عمل نکند، وکیل می‌تواند اجرای مفاد و محتویات قرارداد را از دادگاه درخواست نماید. قرارداد مالی چیست؟ پس از توافق در مورد بستن قرارداد وکالت، معمولاً بین وکیل و موکل قراردادی تنظیم می‌شود که قرارداد مالی نام دارد و مبلغ حق‌الوکاله، نحوه و زمان پرداخت آن را تعیین می‌کنند. بعد از این که کارآموز وکالت در مراسم تحلیف حضور یافت و سوگند یاد کرد به صورت رسمی عنوان وکیل پایه یک دادگستری را دریافت می‌کند. وکالت‌ نامه‌ رسمی میان موکل و وکیل به صورت محضری و رسمی عقد می‌شود و قرارداد در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شود. وکلای دادگستری،چون به جای اصحاب دعوامیباشند،بایدهمه ی اقدامات واعمالی را که آنها قانونا باید یا میتوانند برای احقاق وحفظ حقوق خودمعمول دارند،درزمان لازم به وکالت ازموکل انجام دهند. ماده 24قانون وکالت،به کسانی که قدرت تادیه ی حق الوکاله ندارند حق داده است که ازکانون وکلا دراین خصوص تقاضای معاضدت نمایند،که دراینصورت کانون مکلف به معرفی وکیل معاضدتی است.

منظور از داشتن حق توکیل آن است که وکیل می‌تواند برای انجام موضوع قرارداد وکالت به فرد دیگری وکالت بدهد و فرد دیگری را وکیل کند. وکیلی که در مسائل قضایی از حقوق بسیجیان و ایثارگران دفاع می‌کند، وکیل ایثارگران و یا وکیل حمایتی می‌گویند. البته افرادی که در دوره کارشناسی فارغ التحصیل شدند، پس از قبول شدن در آزمون وکالت می‌توانند دفتر کاری خود را تاسیس کنند ولی از سمت دادگستری در گرفتن پرونده هایی مثل جنایی و کیفری محدودیت هایی دارند. 1- منظور از وکالت مطلق این است که شخصی را برای تمامی امور وکیل کنند و این وکالت شامل امور اداری و مالی موکل می‌شود، مثل فروش یا خرید یا پرداخت هزینه خانواده. عبارت است از اینکه شخص در جهت امور دادگاهی خود شخص دیگری را به عنوان نماینده خود در دادگاه معرفی می نماید. یعنی این‌ که شخصی را برای تمام امور وکیل کند و این وکالت شامل امور اداری و مالی موکل می‌شود مثل فروش و یا خرید و یا پرداخت هزینه خانواده که در این قسم اعمال وکیل نیاز به اجازۀ موکل ندارد.

وکیل در موضع دفاع، از تامینات شغل قضا برخوردار است و شخصاً امکان مبادرت به تجارت ندارد چون خلاف شان اوست. حرفه وکالت از آثار مترتبه بر تجارت، پیروی نمی‌کند و بدین جهت، وکالت را نمی‌توان یک کسب و کار تلقی کرد. موید این حقیقت قانونی، سیاستهای کلی نظام در امور قضایی است که وکالت را در زیرمجموعه امور قضایی آورده است و در قانون اساسی نیز در فصل سوم یعنی فصل حقوق ملت ذکر شده‌است و از اصل چهل و چهار مستثنی است.

انتخابی[ویرایش]

در جرائم صلاحیت دادگاه کیفری 1 هر یک از طرفین می‌توانند حد اکثر تا 3 وکیل نیز داشته باشند. براساس قانون 5 ساله سوم توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور، وکیل حقوق قوه قضاییه شخصی است که از مرکز کارشناسان قوه قضاییه، پروانه وکالت را کسب کرده است. کسانی که در یکی از رشته های حقوق یا الهیات و معارف اسلامی در مقطع کارشناس فارغ التحصیل شوند می‌تواند در دوره آزمون وکالت که هر سال یکبار برگزار می‌شود شرکت کنند. پس از قبولی در این آزمون و فعالیت به عنوان کارآموز زیر نظر وکیل سرپرست می‌تواند با اخذ مجوز دفتر کاری خود را تاسیس کند.

مرجع گواهی وکالت‌نامه اشخاص مقیم و ساکن در کشورهای فاقد مأمور سیاسی یا کنسولی ایران به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط وزارت دادگستری با همکاری وزارت امور خارجه ظرف مدت سه ماه تهیه و به تصویب رئیس قوه قضاییه خواهد رسید. طبق اصل 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در همه دادگاه‌ها، طرفین دعوا (خواهان و خوانده) حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب را نداشته باشند باید برای آن‌ها امکانات تعیین وکیل فراهم شود. وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری، اعم از حقوقی (شرکت‌ها) یا حقیقی به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود. وقتی شخصی خودش اقدام به انتخاب وکیل مورد نظر خود بکند، آن وکیل را وکیل انتخابی می‌گویند. وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری – اعم از حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود. به موجب ماده 55قانون وکالت مصوب 1315،تظاهربه وکالت وهمچنین مداخله ی اشخاصی که پروانه وکالت دادگستری ندارند درعمل وکالت دادگستری،به قید مجازات ممنوع شده است .

برای جذب وکلا از سوی قوه قضاییه، نهادی با عنوان مرکز امور مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان قوه‌ قضاییه تشکیل شده است که پس از مدتی به کانون ملی مشاوران حقوقی، وکلا و کارشناسان تغییر نام داد. در صورتی که حوزه اخیر تابع کانون وکلای دیگری باشد اجازه کانون مزبور نیز لازم است. 1- اگر وکالت‌نامه غیررسمی یا عادی در ایران تنظیم شده باشد، وکیل می‌تواند ذیل وکالت‌نامه تأیید کند که وکالت‌نامه را موکل شخصاً در حضور او امضا یا مهر کرده یا انگشت زده است. آزمون اختبار دارای دو مرحله کتبی و شفاهی بوده که اگر فرد در هر دوی آنها نمره قبولی را کسب نماید، کانون وکلا او را برای حضور در مراسم تحلیف (سوگند خوردن) مجاز می‌دانند.

شخصی که حقوق و وکالت را آموخته باشد، ولی آزمون وکالت را نداده باشد و دوره کارآموزی را نگذرانده باشد و به صورت اتفاقی به منظور دفاع از حقوق خویشاوندان و خانواده اش وارد دادگاه و مسائل قضایی می‌شود و وکالت آن ها را بر عهده می‎گیرد، وکیل اتفاقی می‌گویند. مردم یک جامعه به منظور تحقق اهداف خود و گرفتن حقشان نیاز به راهنمایی، مشاوره و دفاع یک وکیل دارند. به بیانی دیگر در همه امور اداری و قضایی، نیاز به نماینده قانونی است که در انجام امور نماینده و واسطه آن شخص باشد. ولی بعضی از مردم به دلایلی مانند بضاعت مالی، وکیلی برای دفاع اختیار نمی‌کنند. به همین دلیل بر اساس قانون دادرسی، تمام افرادی که در امور قضایی به مسئله ای برخورد کرده اند، باید از وکیلی راهنمایی و مشاوره بخواهند و وکیلی اختیار کنند که در مراجع قضایی نماینده آن ها باشد.